Efektywne ogrzewanie

Coraz nowe przepisy dotyczące ochrony środowiska, pojawiające się nie tylko na poziomie unijnym czy krajowym, ale też na poziomie lokalnym, wymuszają niekiedy stosowanie ekologicznych źródeł ciepła do ogrzewania. Przykładem niech będą pojawiające się coraz częściej zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które ograniczają możliwość korzystania ze źródeł ciepła na paliwa stałe.

Ale nie tylko ze względu na konieczność zachowania zgodności z istniejącymi przepisami warto zainteresować się ekologicznym ogrzewaniem. Warto również dlatego, że takie ogrzewanie jest mniej uciążliwe dla środowiska (co będziemy też sami odczuwać jako czystość powietrza), a niekiedy też tańsze, niż ogrzewanie tradycyjne.

Jakie ogrzewanie jest najbardziej ekologiczne?

Z całą pewnością najbardziej ekologiczne jest to ogrzewanie, które korzysta z odnawialnych źródeł energii. Czyli po pierwsze, ogrzewanie słoneczne. Ono jest najprostsze do wdrożenia, bo wystarczy w celu pozyskiwania energii słonecznej umieścić w południowej elewacji duże okna (najlepiej nieotwieralne, zasłaniane na noc grubymi okiennicami), a w przypadku istniejącego budynku obłożyć południową ścianę powietrznymi kolektorami słonecznymi. Ogrzewanie słoneczne jest podstawowym źródłem ciepła dla budynków pasywnych.

Można też zamontować gdzieś na działce możliwie dużą turbinę wiatrową, która nadmiar energii elektrycznej będzie pakować za pośrednictwem grzałki do bufora ciepła. To rozwiązanie jest jednak bardziej kłopotliwe.

Konwencjonalne i ekologiczne ogrzewanie

Również konwencjonalne, czyli nieodnawialne źródła ciepła, mogą być ekologiczne, jeśli ogranicza się do maksimum ich wpływ na środowisko. A wpływ ten odbywa się przede wszystkim przez komin, do którego dany kocioł jest podłączony.

Z całą pewnością ideałem pod tym względem są nowoczesne kotły gazowe. Spaliny z takich kotłów wprowadzają do atmosfery dwutlenek węgla i parę wodną, ilości innych zanieczyszczeń (tlenków siarki i azotu) są znikome, niektórych zanieczyszczeń (np. pyłów) w ogóle nie ma. Ale niestety nie każdy ma możliwość korzystania z gazu ziemnego a propan z przydomowej butli najczęściej jest bardzo drogi.

Z ogrzewaniem na paliwa stałe jest pod tym względem znacznie gorzej. Węgiel jest paliwem brudnym (zawiera sporo siarki i popiołu, przez co powoduje emisję tlenków siarki i pyłu),  w dodatku często jest spalany w kiepskich kotłach wszystkopalnych. Niezupełne lub niecałkowite spalanie węgla powoduje emisję tlenku węgla, a także innych znacznie mniej przyjaznych środowisku substancji. Ale i węgiel można spalać w miarę czysto, w nowoczesnym kotle, przy odpowiednio dużej ilości powietrza zapewnionej do spalania. Jeśli z komina nie wydobywa się widoczny dym, to znaczy, że węgiel jest spalany dobrze.

Nieco lepiej wygląda spalanie drewna. O ile w kominku czy kotle nie dławimy dopływu powietrza by uzyskać możliwie długą stałopalność (kosztem gorszej sprawności i zasmolenia komina), drewno spala się całkiem nieźle. Ale znów widoczny dym z komina jest dowodem na to, że spalanie nie jest zupełne, bo widoczny dym to oznaka zawartości niedopalonych lotnych substancji smolistych.

Pompy ciepła

Ogrzewanie pompą ciepła postanowiłem opisać osobno, bo to zupełnie inny przypadek. Pompa ciepła zasadniczo ogrzewa dom ciepłem pozyskanym z gruntu lub powietrza atmosferycznego a zatem bywa traktowana jako odnawialne źródło energii. Z drugiej strony, do pracy pompa ciepła wymaga znaczących ilości energii elektrycznej. Średnio w ciągu roku pompa ciepła zużywa 1 kWh energii elektrycznej na każde 3-4 kWh ciepła dostarczonego do budynku. I tym sposobem tylko część (odpowiednio 2/3 lub 3/4) ciepła trafiającego do budynku pochodzi ze źródeł odnawialnych, resztę stanowi energia elektryczna.

W Polsce energię elektryczną w 95% produkuje się ze spalania węgla brunatnego lub kamiennego. Pompa ciepła wprawdzie nie powoduje żadnych emisji w miejscu eksploatacji, ale przecież zasilana jest z konwencjonalnej elektrowni spalającej paliwa kopalne. Nie można zatem powiedzieć, że jest to źródło ciepła, które nie oddziałuje w żaden sposób na środowisko.